બાળકને શિખવાડો ખિસ્સાખર્ચની જવાબદારી

મની મેનેજમેન્ટ અનેક વખત મોટાની સાથે જ બાળકો માટે પણ મુશ્કેલી બની જતું હોય છે પરંતુ જો સમજદારી સાથે આ વાતને શિખવાડમાં આવે તો નુકસાન ભોગવવાનો વારો આવતો નથી.

ખિસ્સાખર્ચ અંગે નિષ્ણાતો જુદો-જુદો મત ધરાવે છે, જેમકે બાળકોને ખિસ્સાખર્ચ આપવો જોઈએ કે નહીં, ક્યારે અને કેટલો આપવો જોઈએ વગેરે વગેરે. કેટલાક વાલીઓ એવું માને છે કે બાળકોને ખિસ્સાખર્ચ ન આપવો જોઈએ તો વળી કેટલાક એવું માને છે કે બાળકોને યોગ્ય દિશાનિર્દેશ દ્વારા પૈસાનું મહત્વ અને તેનો સાચો ઉપયોગ શિખવાડી શકાય છે.

ક્યારે અને કેટલો ખિસ્સાખર્ચ
બાળકો જ્યારે ઘરની બાહાર થોડો સમય પસાર કરવા લાગે, જેમકે ટ્યુશન કલાસ, સ્પોર્ટ્સ એક્ટિવિટી વગેરે તો તેમને ખિસ્સાખર્ચ આપવો જોઈએ. સમયાનુસાર તેમાં વધારો પણ કરતાં રહેવું જોઈએ. સાઈકોલોજિસ્ટ ડૉ.. રીના રાજપૂત જણાવે છે કે, 8-10 વર્ષનાં બાળકોને ખિસ્સાખર્ચ આપવો ઉચિત નથી. આપણે તેમને જવાબદારી શિખવાડવા માગતા હોઈએ છીએ પરંતુ બાળક પોતાનો ખર્ચ કરતાં શીખે છે. ટીનએજ બાળકે જવાબદારી અને પોતાના પર ખર્ચનું સંતુલન રાખવું જરૂરી છે. ખિસ્સાખર્ચ આપવાથી બજેટિંગ શીખવાની સાથે બજારથી પણ તેઓ વાકેફ બનશે.

પોકેટ મની આપતાં પહેલા
- ખિસ્સાખર્ચ આપવાનું શરુ કરતાં પહેલાં બાળકને પૈસાનું મહત્વ સમજાવો જેથી ખિસ્સામાં પૈસા આવતાં પહેલા તેના મનમાં કેટલીક બાબતો સ્પષ્ટ થઈ જાય.
- તેણે કેટલા પૈસા ખર્ચવા જોઈએ અને કેટલી બચત કરવી જોઈએ તેની તાલીમ આપો.
- બાળકનું બેન્કમાં બચત ખાતું ખોલાવો, જેથી તે કેટલીક રકમ તેમાં જમા કરાવી શકે.
- બાળકને તેની ઉંમર અને જરૂરિયાત અનુસાર ખિસ્સાખર્ચ આપો.

પોકેટમનીના ફાયદા
- તેનાથી બાળકોમાં નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા વધે છે અને તેમના આત્મવિશ્વાસમાં વધારો થાય છે.
- પૈસાનો યોગ્ય રીતે ખર્ચ કરવાની ટેવ વિકસે છે.
- પ્રાથમિકતા નક્કી કરવાનું શીખે છે કે કર્યો ખર્ચ ક્યારે કરવો જરૂરી છે.
- બેન્ક એકાઉન્ટ ખોલાવવાથી તે બેન્કની કાર્યવાહીથી માહિતગાર બને છે.

બચતની ટેવ પાડો
કુલ ખિસ્સાખર્ચમાંથી ઓછામાં ઓછા ૨૫ ટકા બચત કરવાનું શિખવાડૉ. એક નક્કી કરેલા સમય બાદ એ રકમમાંથી બાળકને ખર્ચ કરવાની છુટ પણ આપો.
રકમ બચાવ્યા બાદ ઇનામ સ્વરૂપે તેને થોડા પૈસા જરૂર આપો, તેનાથી તેને વધુ બચત કરવાનો શોખ જાગશે.
મિત્રો અને પરિવારના સભ્યોના જન્મદિવસ કે બીજા પ્રસંગે ગિફ્ટ કે ગ્રીટિંગ કાર્ડની ખરીદી પોતાના ખિસ્સા ખર્ચમાંથી કરવાનું બાળકને શીખવાડૉ.
જો બાળક મોટો હોય અને ખિસ્સા ખર્ચ પેટે વધુ રકમ આપતા હો તો ઘરની કોઈ વસ્તુ ખરીદવા તેના ખિસ્સાખર્ચનો ઉપયોગ કરવાનું શિખવાડૉ.
બાળકનું બેન્ક એકાઉન્ટ ખોલાવો અને તેના ખિસ્સાખર્ચમાંથી કેટલીક રકમ દર મહિના તેમાં જમા કરાવો. તેનાથી બાળકને
નાની ઉંમરમાં બેન્કિંગની તાલીમ મળશે.